خلاصه نویسی

روش های خلاصه نویسی متنوعی وجود دارند:

1- حاشیه نویسی: این روش را می توان قدیمی ترین روش خلاصه نویسی دانست. در این روش در هنگام مطالعه خلاصه ی مطالب خوانده شده را در حاشیه ی کتاب یادداشت می کنیم. این روش، برای اکثر افراد روش جالب و لذت بخشی است. شما در هنگام مطالعه می نویسید و از مطالعه تان لذت بیشتری می برید. همچنین کنار هم بودن مطالب اصلی و خلاصه ی شما رجوع شما را به آن آسانتر می کند. البته این روش این اشکال بزرگ را دارد که کتاب مورد مطالعه ی شما را خیلی شلوغ و پر از نوشته می کند و این برای بسیاری افراد جالب نیست.

2- دفتر خلاصه: برای اینکار شما در یک دفترچه خلاصه هایتان را یادداشت می کنید و همان کار حاشیه نویسی را در یک دفتر مجزا انجام می دهید. البته باید توجه داشته باشید که بدلیل عدم وجود مطالب اصلی در دفتر شما، باید سعی کنید خلاصههایتان را قدری کامل تر بنویسید و مطالب را به گونه ای یادداشت کنید که نیازی به رجوع به مطالب اصلی نباشد.

دفتر خلاصه نویسی روش بهتری برای رشته ماست. چرا که نمی خواهیم به رفرنس های اصلی بازگردیم و حجم مطالب زیاد است و بازگشتن به کتاب اصلی دو جلدی می تواند خیلی اضطراب زا باشد. پس پیشنهاد می کنم که در دفتری مجزا و یا برگه های کلاسور خلاصه برداری جامعی با سازمان بندی جدید انجام دهید. بازم نیست عین جملات را بنویسید. خلاصه کنید. افعال غیر ضروری را حذف کنید و سازمان بندی جدید به مطلب بدهید و از اصول جزیی آغاز کنید و سپس وارد جزئیات شوید. ترجیحاً از رنگ های مختلف خودکار برای سرفصل، عناوین جزئی تز یا درصد و میزان شیوع استفاده کنید که به صورت تصویری در ذهن شما متفاوت ثبت شود. به تجربه به نظر من عناوین کلی با خودکار قرمز بیشتر به چشم می آیند. اسامی خاص با خودکار صورتی و یا سبز و مطالب کلی خودکار آبی یا مشکی… برای درصد بروز و شیوع اختلالات نیز باز رنگ هایی که جلب توجه می کنند مثل قرمز مناسب هستند… دقت کنید که دیگر زیاد از حد رنگارنگ جزوه بر ندارید… نهایتا 3 یا 4 رنگ و بهیچ وجه از مداد استفاده نکنید.

در این یادداشت ها از درخت حافظه استفاده کنید. در يادداشت برداري به روش «درخت حافظه»، مطالب به‌صورت «فهرست‌وار» نوشته نمي‌شوند، بلکه شکل شاخه‌اي دارند. اساس کار به اين‌گونه است که موضوع اصلي و درجه‌ي اهميت مطالب و ارتباط بين آن‌ها، به‌صورت کاملاً مشخّص نشان داده مي‌‌شود. مزیّت ديگر اين روش آن است که به‌راحتي مي‌‌توان مطالب جديد را به درخت حافظه‌ي تکميل شده، اضافه کرد، بدون آن که نظم مطالب از بين برود؛ اين کار در يادداشت‌برداري معمولي، به سادگي امکان ندارد. مسئله‌ي مهم اين است که شکل ظاهري درخت حافظه در به‌خاطر آوردن مطالب، کمک بسياري مي‌‌کند. اگر شکل درخت حافظه، به‌خاطر آورده شود و در ذهن ترسيم گردد، مطمئناً مطالب ذکر شده در آن و ترتيب جاي‌‌گيري آن‌ها نيز به ياد آورده مي‌شود.

براي ترسيم درخت حافظه، مي‌توان به‌ترتيب زير عمل کرد:

1- موضوع اصلي مطالعه در گوشه‌ي سمت چپ و پايين صفحه نوشته شده و کادري به دور آن کشيده شود؛ سپس از اين قسمت، خطّي به طرف گوشه‌ي سمت راست و بالاي صفحه رسم شود.

2- سپس از خطّ اصلي، خطوطي را مي‌توان انشعاب داد و نکات مهمّ مرتبط با موضوع را در کنار اين خطوط نوشت.

3- اگر مطالب ديگري در ارتباط با نکات قبلي وجود دارد، خطوط قبلي را بار ديگر مي‌توان انشعاب داد و آن مطالب را به موارد قبلي اضافه کرد.

4- به‌همين ترتيب مي‌توان خطوط قبلي را باز هم انشعاب داده و مطالب جزئي‌تر را در کنار آن‌ها يادداشت کرد.

در رسم درخت حافظه سازمان بندی درست بسیار مهم است… با خلاصه کردن مطالب از کل به جز در مواقع پاسخگویی به سوالات تستی، حتی اگر مطلب را نتوانید یادآوری کنید، ولی در شک بین دو گزینه معمولاً گزینه درست تر را انتخاب می کنید چرا که سازمان بندی ذهنی شما می تواند به صورت ناهشیار شما را یاری دهد.